ភូមិអ្នកនិពន្ធសូមបានបង្ហាញរឿងរ៉ាវគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ និងអាថ៌កំបាំងនៅទីនោះ ព្រោះវាជាប្រភពព័ត៌មានខ្លះៗដែលយើងត្រូវតែដឹងឮទាំងអស់គ្នា។ កាលពី១២៦ឆ្នាំមុន គឺនៅថ្ងៃទី ២០ ខែមករា ឆ្នាំ ១៩០០ លោកអគ្គទេសាភិបាលប៉ូល ឌូម៉ែរ(Paul Doumer) បានចុះហត្ថលេខាលើក្រឹត្យមួយដើម្បីបង្កើតវិជ្ជាស្ថានបារាំងចុងបូព៌ា ហៅកាត់ថា École Française d’Extrême-Orient (EFEO) ។

ឈ្មោះវិជ្ជាស្ថានបារាំងចុងបូព៌ានេះ ត្រូវបានដំណើរការជាយូរមកហើយចំពោះអ្នកដែលចាប់អារម្មណ៍លើវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម និងមនុស្សជាតិ និងបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌នៅឥណ្ឌូចិន (កម្ពុជាវៀតណាមឡាវ)។ ប៉ុន្តែមានមនុស្សតិចណាស់ដែលដឹងរឿងគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ទាក់ទងនឹងវិទ្យាស្ថាននេះសម្រាប់រយៈពេល ១២៦ឆ្នាំមកនេះបើភូមិអ្នកពន្ធនិយាយអំពីអត្ថិភាពនិងគុណតម្លៃ។ ដូចករណីរបស់បញ្ញវន្តពីបណ្តាប្រទេសទាំង៣ ដែលបានសហការជាមួយវិទ្យាស្ថាននេះក្នុងសកម្មភាពសិក្សារបស់ពួកគេ ជាពិសេសមនុស្សមួយចំនួនបានដឹងថា បណ្ណាល័យនោះមានឯកសារសរសេរពីអង្គរក្នុងរជ្ជកាលមហាក្សត្រយើងមុនៗ។ បណ្ណាល័យផ្ទុករឿងបង្ហាញអំពីប្រទេសមានវប្បធម៌ខ្លាំង យូអង្វែង និងវិទ្យាសាស្ត្រនៃបុរាណវិទ្យា។ ជាឧទាហរណ៍ រឿងមួយដែលនិយាយអំពីច្រកទ្វារប្រាសាទអង្គរ ការជួសជុលឡើងវិញនៅតំបន់ប្រាសាទនានានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ សូមរំឮកថា ប្រទេស​បារាំង​មាន​វិទ្យាស្ថាន​ចំនួន​៤​នៅ​បរទេស​គឺ វិទ្យាស្ថាន​អាថែន វិទ្យាស្ថាន​រ៉ូម វិទ្យាស្ថាន​ម៉ាឌ្រីដ វិទ្យាស្ថាន​គែរ។ សាលាបារាំងចុងបូព៌ា ឬវិទ្យាស្ថានគឺជាវិទ្យាស្ថានទី៥ របស់ប្រទេសបារាំង ដែលសិក្សាស្រាវជ្រាវអាស៊ី ជាពិសេសតំបន់ឥណ្ឌូចិន (កម្ពុជា វៀតណាម និងឡាវ)។ ទីស្នាក់ការកណ្តាលនៃវិជ្ជាស្ថានបារាំងចុងបូព៌ាមានទីតាំងនៅក្រុងព្រៃនគរ ប្រទេសវៀតណាម ជំនួសឱ្យប្រទេសឥណ្ឌា។

នៅថ្ងៃទី ២៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩០១ ប្រធានាធិបតីបារាំងអេមីលលូបេត( Émile Loubet )បានចុះហត្ថលេខាលើក្រឹត្យមួយដើម្បីទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការនូវការបង្កើត EFEO ។ សាលាបានក្លាយទៅជាស្ថាប័នមួយរបស់រដ្ឋបារាំង ដែលជាអង្គការស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រលើប្រវត្តិសាស្ត្រ បុរាណវត្ថុវិទ្យា ភាសា ជនជាតិភាគតិច ភូគព្ភសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រមនុស្សនៅសាលាបារាំងចុងបូព៌ា ដែលធានាដល់ការអភិរក្ស និងអភិរក្សអគារប្រវត្តិសាស្ត្រនៅឥណ្ឌូចិន។ សូមបញ្ជាក់ថា មុនដំបូងត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅទីក្រុងព្រៃនគរ ប៉ុន្តែបានពង្រីកយ៉ាងឆាប់រហ័សទៅកាន់ទីក្រុងហាណូយ ហើយបានអភិវឌ្ឍយ៉ាងខ្លាំងក្លានៅទីនោះ ជាមួយនឹងនាយកដ្ឋានជាច្រើន ឧទាហរណ៍ សារមន្ទីរបានប្រើដើម្បីរក្សាការប្រមូលកិច្ចការសាងសង់ក្នុងឆ្នាំ ១៩២៦ (ពីមុនដាក់ឈ្មោះថាLouis Finot តាមឈ្មោះរបស់នាយកទីមួយនៃសាលាបារាំងចុងបូព៌ា ហើយបច្ចុប្បន្នសារមន្ទីរប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ និងក្រោយមកក្លាយជាវិទ្យាស្ថានវិទ្យាសាស្ត្រ និងព័ត៌មានសង្គម នៃមជ្ឈមណ្ឌលជាតិសម្រាប់សង្គម និងវិទ្យាសាស្ត្រមនុស្សឯករាជ្យវៀតណាម ។
នៅឆ្នាំ ១៩៩៣ សាលាបារាំងចុងបូព៌ា បានត្រលប់មកបើកការិយាល័យតំណាងនៅទីក្រុងហាណូយ។ បច្ចុប្បន្ន ក្រៅពីទីស្នាក់ការកណ្តាលផ្លូវការរបស់សាលាបារាំងចុងបូព៌ា នៅទីក្រុងប៉ារីស វាមានមជ្ឈមណ្ឌលចំនួន ១៨ ដែលមានទីតាំងនៅប្រទេសចំនួន ១២ រួមទាំងប្រទេសកម្ពុជាមានទីស្នាក់ការកណ្តាលនៅទីក្រុងសៀមរាប។

បេសកម្មសាលាបារាំងចុងបូព៌ានៅ សៀមរាប

វិជ្ជាស្ថានបារាំងចុងបូព៌ា ឬមជ្ឈមណ្ឌល EFEO នៅខេត្តសៀមរាប គឺជាតួអង្គសំខាន់មួយក្នុងកម្មវិធីជួសជុលប្រាសាទអង្គរ និងក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ការសិក្សារបស់ខ្មែរអស់រយៈពេលជាងមួយសតវត្សមកហើយ។ វាគឺនៅឆ្នាំ ១៩០៧ ដែលមជ្ឈមណ្ឌល EFEO ត្រូវបានប្រគល់ឱ្យនូវសារពើភ័ណ្ឌ និងការអភិរក្សរមណីយដ្ឋានអង្គរ។ ដើម្បី​ការពារ​ប្រាសាទ​ជា​ច្រើន​ដែល​រាយប៉ាយ​លើ​ផ្ទៃ​ព្រៃ​ប្រមាណ ៤០០ គីឡូម៉ែត្រ​ការ៉េ នោះ​ឆ្នាំ​បន្ទាប់​បាន​បង្កើត​សាខា​អចិន្ត្រៃយ៍​មួយ​គឺ “ការ​អភិរក្ស​ប្រាសាទ​អង្គរ”។
បន្ទាប់ពីទទួលបានឯករាជ្យនៅឆ្នាំ ១៩៥៣ អង្គការនេះត្រូវបានភ្ជាប់ជាមួយក្រសួងវប្បធម៌កម្ពុជា ប៉ុន្តែការគ្រប់គ្រងរបស់វានៅតែប្រគល់ឱ្យមជ្ឈមណ្ឌល(EFEO) រហូតដល់ខ្មែរក្រហមឡើងកាន់អំណាចនៅឆ្នាំ ១៩៧៥។ ស្ថាបត្យករ និងបុរាណវិទូដ៏ឆ្នើមមកពីសាលាបានបង្កើតប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការស្តារអង្គរឡើងវិញ៖ Henri Parmentier, Henri Marchal, Jean Laur, Bernard Philippe Groslier, Jacques Dumarçay…តាមសំណើរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលបានផ្លាស់ប្តូរទីតាំងអតីតដីរបស់ខ្លួនមជ្ឈមណ្ឌល( EFEO) បានបើកមជ្ឈមណ្ឌលរបស់ខ្លួនឡើងវិញនៅឆ្នាំ ១៩៩២ ហើយបានបើកដំណើរការឡើងវិញនូវគម្រោងជួសជុល និងកម្មវិធីស្រាវជ្រាវជាច្រើន។ បន្ទាប់មក សកម្មភាពនេះធ្វើឡើងដោយភាពជាដៃគូជាមួយអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ដែលជាអាជ្ញាធរកម្ពុជាគ្រប់គ្រងទីតាំងនេះ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិដែលសម្របសម្រួលដោយអង្គការយូណេស្កូ។

សកម្មភាពរបស់មជ្ឈមណ្ឌលថ្ងៃនេះមានគោលបំណងគ្របដណ្តប់លើផ្នែកសំខាន់ៗនៃការសិក្សាដែលរួមចំណែកដល់ចំណេះដឹងកាន់តែប្រសើរឡើងអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រ និងបេតិកភណ្ឌនៃប្រទេសកម្ពុជាបុរាណ។ បច្ចុប្បន្ននេះគម្រោងស្រាវជ្រាវចំនួនដប់កំពុងត្រូវបានអនុវត្ត ដែលប្រមូលផ្តុំនូវវិញ្ញាសាវិទ្យាសាស្ត្រមនុស្សយ៉ាងទូលំទូលាយ៖ ប្រវត្តិសាស្ត្រ បុរាណវត្ថុវិទ្យា អេពីរ៉ា ហ្វីលវិទ្យា ភាសាវិទ្យា និងសូម្បីតែនរវិទ្យា។គម្រោងទាំងនេះត្រូវបានដឹកនាំដោយអ្នកស្រាវជ្រាវ មជ្ឈមណ្ឌល(EFEO )ប្រាំមួយនាក់៖ Éric Bourdonneau, Damian Evans, Jacques Gaucher, Christophe Pottier, Dominique Soutif និង Brice Vincent ។ មជ្ឈមណ្ឌលទទួលបានអ្នកហាត់ការខ្មែរ និងអឺរ៉ុបជាច្រើននៅលើគេហទំព័ររបស់ខ្លួន ក៏ដូចជានិស្សិតថ្នាក់បណ្ឌិត និងអ្នកកាន់អាហារូបករណ៍ EFEO ។ បរិវេណដីរបស់វាដែលរួមមានអគារជាច្រើន មានទំហំធំល្មមសម្រាប់ផ្ទុកក្រុម និងរៀបចំសន្និសីទ និងសិក្ខាសាលាអន្តរជាតិ។ បណ្ណាល័យ​ដែល​គ្រប​ដណ្ដប់​លើ​បណ្ណសារ​ទាំងអស់​ទាក់ទង​នឹង​អង្គរ​បាន​បើក​ឲ្យ​សាធារណជន​ចូល​ទស្សនា៕