លោកសាស្រ្តាចារ្យ ប្រូណូ ដាហ្គេន ជាអ្នកផ្សព្វផ្សាយប្រាសាទអង្គរវត្តទៅកាន់ពិភពលោក

ដើម្បីសរសេរសៀវភៅមួយក្បាល លោកសាស្រ្តចារ្យ ប្រូណូ​ដាហ្គេន(Bruno Dagens) បានចំណាយពេលវេលាយ៉ាងច្រើនដើម្បីសិក្សាអំពីប្រាសាទបុរាណខ្មែរ និងអក្សរសំស្រ្កឹត។ លោកសាស្រ្តចារ្យបានមកស្នាក់នៅលើទឹកដីអច្ឆរិយចំនួន៣ដងដើម្បីផលិតវណ្ណកម្មមួយកំពុងល្បីល្បាញសុះសាយលើពិភពលោក។ បេសកម្មឬសកម្មភាពវិទ្យាសាស្ត្រត្រូវបានអនុវត្តក្នុងទិសដៅបី៖ ការស្រាវជ្រាវលើរូបតំណាង និងស្ថាបត្យកម្មនៃបូជនីយដ្ឋានពីសម័យអង្គរអមដោយការស្ទង់មតិជាប្រព័ន្ធនយោបាយទឹក។ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវលើរូបចម្លាក់ ផ្តោតលើការបង្កើតកាតាឡុកលម្អិតនៃបំណែកពុទ្ធសាសនិកមានចម្លាក់យ៉ាងច្រើន។ ការងារស្រាវជ្រាវគឺជាការផ្ទៀងផ្ទាត់ស៊ីជម្រៅជាមួយវប្បធម៌ប្រទេសឥណ្ឌា (Kerala និង Tamilnad) ។

លោកសាស្រ្តចារ្យ ប្រូណូ ដាហ្គេន (Bruno Dagens) អ្នកសិក្សា និងជួយផ្សព្វផ្សាយពីប្រាសាទបុរាខ្មែរ ។

បន្ទាប់ពីការសិក្សាថ្នាក់ខ្ពស់ក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត និងបុរាណវិទ្យា និងសំស្រ្កឹត លោក ដាហ្គេនបានបញ្ចប់កម្មសិក្សាផ្សេងៗជាមួយគណៈប្រតិភូបុរាណវិទ្យាបារាំងនៅប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ ដូចជាពីឆ្នាំ១៩៥៧ ដល់ឆ្នាំ១៩៦៤ លោកបានចូលរួមក្នុងការជីកកកាយ Mundigak និង Surkh-Kotal ហើយបានធ្វើការស្រាវជ្រាវលើអ្វីដែលគេហៅថាសិល្បៈ Greco-Buddhist (Hadda និង Bactria) ។ នៅឆ្នាំ ១៩៦៤ លោកក៏បានបានធ្វើការបកប្រែភាសា ម៉ាយ៉ាម៉ាតា ដែលជាសន្ធិសញ្ញាសំស្ក្រឹតស្តីពីស្ថាបត្យកម្មសម័យបុរាណ។

លោកបានទទួល CAPES ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ និងភូមិសាស្ត្រ ហើយបានក្លាយជាគ្រូបង្រៀនពីឆ្នាំ១៩៦៤ ដល់ឆ្នាំ១៩៦៥ នៅតំបន់ Obernai ប្រទេសបារាំង។ បន្ទាប់មកលោកត្រូវបានតែងតាំងជាក្រសួងការបរទេសទីពីរជាអ្នកជំនាញការអភិរក្សអង្គរពីឆ្នាំ ១៩៦៥-១៩៦៩។ ការងារគួរឱ្យកត់សំគាល់លោកបានចូលរួមជាមួយសាលាបារាំងចុងបូព៌ា( EFEO)នៅឆ្នាំ១៩៦៩ ហើយបានបន្តការងារឈរជើងក្នុងប្រទេសកម្ពុជារយៈពេលបីឆ្នាំ ដោយបំពេញបេសកកម្មស្របគ្នានៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា (Pondicherry ឆ្នាំ១៩៦៩ ដល់ ឆ្នាំ១៩៧២)លោកចូលទៅសិក្សានៅប្រាសាទភីម៉ាយ(Pimai)ប្រទេសថៃ និងវត្តភូនៅប្រទេសឡាវ។ នៅប្រទេសបារាំង (ខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៧២ ដល់ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៧៧) គាត់បានបង្រៀននៅសាកលវិទ្យាល័យ Catholic University of Louvain ហើយបានទៅបេសកកម្មជាប្រចាំសិក្សាស្រាវជ្រាវ។

នៅឆ្នាំ ១៩៧៧ លោក ដាហ្គេនមានតួនាទីគឺជានាយក (បណ្តោះអាសន្ន) នៃផ្នែក Indology នៃវិទ្យាស្ថានបារាំង Pondicherry; បានបំពេញបេសកកម្មវាយតម្លៃនៅកម្ពុជា (EFEO / ក្រសួងការបរទេសខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៨៥) និងទៅប្រទេសឡាវ (គម្រោងជួសជុលវត្តភូ ខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៨៦)។ ក្នុងកំឡុងឆ្នាំ ១៩៧២ ដល់ ១៩៨៦ ការស្រាវជ្រាវរបស់គាត់បានផ្តោតលើអត្ថបទ និងវិមាននៃប្រទេសឥណ្ឌាខាងត្បូង។ ចាប់តាំងពីខែកុម្ភៈឆ្នាំ១៩៨៦ លោកជាសាស្រ្តាចារ្យផ្នែកប្រវត្តិសាស្រ្តបុរាណ និងបុរាណវិទ្យានៃអាស៊ីខាងត្បូង និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅសាកលវិទ្យាល័យប៉ារីស-III។ លោកសាស្រ្តាចារ្យក៏ក្លាយជានាយកនៃ UFR និងសាលាបណ្ឌិតដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះកម្មវិធីសាលាបារាំងចុងបូព៌ា( EFEO)នៃក្រសួងការបរទេសនៃអង្គការយូណេស្កូ ចូលរួមនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សា និងគណៈកម្មាការផ្សេងៗ និងសហការដឹកនាំការជីកកកាយនៅមឿងចំប៉ាស៊ី (ប្រទេសថៃ)។

ការស្រាវជ្រាវ​របស់​វា​ត្រូវ​បាន​រៀបចំ​ឡើង​វិញ​ដោយ​អាស្រ័យ​លើ​ការ​បើក​ឡើង​វិញ​នៃ​តំបន់​មួយ​ចំនួន។ ការសិក្សាអត្ថបទនាំទៅដល់ការបកប្រែរួមគ្នានៃ Shivaite agama ។ ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​ដ៏​សំខាន់​គឺ​ជា​ការ​ចាប់​អារម្មណ៍​ជា​ថ្មី​ម្តង​ទៀត​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ និង​កំពុង​បើក​ដល់​ប្រទេស​ថៃជាដំណាក់កាលថ្មីនៃភាពល្បីសុះសាយពីប្រាសាទនានា។ ការសំយោគថ្មីលើប្រាសាទឥណ្ឌា និងទម្រង់មុខងាររបស់វា គឺជាកម្មវត្ថុនៃសិក្ខាសាលា ហើយគួរមានលទ្ធផលក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយដាក់លើទីផ្សារដែលផ្តោតទៅលើប្រាសាទនានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើង។

ជាអវសាន្តកិច្ច លោកសាស្រ្តចារ្យ ដាហ្គេន បានទទួលមរណភាព កាលពីថ្ងៃទី ១៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣។ លោកគឺជាសមាជិកនៃ EFEO ពីឆ្នាំ ១៩៦៩-១៩៨៦។ អ្នកឯកទេសដ៏ល្បីល្បាញមួយរូបនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា និងប្រទេសកម្ពុជា ហើយមានមនុស្សជាច្រើននាក់បានធ្វើតាមការបង្រៀនរបស់គាត់អំពីប្រវត្តិសាស្ត្រ។ សិល្បៈខ្មែរ នៅសាកលវិទ្យាល័យ សបោន-ណូវែល (Paris-III)។ ម្ចាស់ស្នាដៃបានបាត់ខ្លួនពីភពផែនដីយើងនេះពិតមែន តែវណ្ណកម្មរបស់លោក កាន់តែល្បីល្បាញពេញពិភពលោកដែលនិយាយអំពីអង្គរស​ក្តិសមឃ្លាលោកសរសេរដដែលៗ ថាអង្គរជានិមិត្តរូប ព្រះអទិទេព៕

រក្សាសិទ្ធិគ្រប់បែបយ៉ាងដោយ អាម៉ាហ្សាឌៀ អេឌូសិន ឆ្នាំ២០២៤  គោលការណ៍ឯកជនភាព