ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ជាគម្រោងខ្នាតធំមួយនេះរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានសិក្សាគ្រប់ជ្រុងជ្រោយអំពីភាពខ្លាំង ចំណុចខ្សោយ ឱកាស និងហានិភ័យនៃគំរោងទាំងមូល។ គំនិតនៃការសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោមិនមែនជាគំនិតថ្មីនោះទេ។ វាត្រូវបានគេស្នើឡើងជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមកហើយក្រោមការដឹងនាំរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប៉ុន្តែវាទើបតែពេលនេះទេ ដែលរដ្ឋាភិបាលអណ្តត្តិទៅ៧ដឹកនាំដោយសម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ​​សម្រេចចិត្តសិក្សានិងអនុវត្តគំរោងនេះ។ 

ការលើកទឹកចិត្តចម្បងនៅពីក្រោយការសម្រេចចិត្តនេះគឺដើម្បីជំរុញពាណិជ្ជកម្មនិងទេសចរណ៍នៅក្នុងប្រទេសពិសេសខេត្តទាំងឡាយដែលមានទីតាំងជាប់ព្រែកជីកនេះតែម្តង។

បច្ចុប្បន្ននេះកប៉ាល់ត្រូវធ្វើដំណើរតាមផ្លូវទឹកឆ្ងាយតាមដីសណ្ដទន្លេមេគង្គទៅកាន់ផែនៃប្រទេសវៀវណាមដែលបណ្តាលឱ្យពេលវេលានិងការចំណាយកើនឡើងខ្ពស់។ ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ពេលបញ្ចប់រួចរាល់វានឹងកាត់បន្ថយការធ្វើដំណើរនេះពាក់កណ្តាលដែលធ្វើឱ្យវាក្លាយជាផ្លូវទឹកដែលមានលទ្ធភាពនិងទាក់ទាញសម្រាប់កប៉ាល់។

ចំណុចខ្លាំងមួយក្នុងចំណោមចំណុចខ្លាំងនៃគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ គឺសក្តានុពលរបស់ខ្លួនក្នុងការជំរុញសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក៏ដូចជាតំបន់។ សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាពឹងផ្អែកខ្លាំងលើវិស័យកសិកម្មហើយការសាងសង់ព្រែកជីកនឹងបើកឱកាសថ្មីៗសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្ម និងដឹកជញ្ជូន។ វាក៏នឹងទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគបរទេសនិងបង្កើតឱកាសការងារសម្រាប់ប្រជាជនក្នុងស្រុកផងដែរ។ 

រាជរដ្ឋាភិបាលបានប៉ាន់ប្រមាណថាគម្រោងនេះនឹងនាំឱ្យមានការកើនឡើងរហូតដល់ ២០% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ប្រទេស។ តួលេខវិជ្ជមានទាំងនេះហើយគឺជាកត្តាជំរុញដ៏សំខាន់មួយនៅពីក្រោយការគាំទ្ររបស់គម្រោងនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយជាមួយនឹងភាពខ្លាំងនីមួយៗក៏មានចំណុចខ្សោយដែលចាំបាច់ត្រូវដោះស្រាយផងដែរ។ កង្វល់ចម្បងមួយគឺផលប៉ះពាល់បរិស្ថាននៃគម្រោង។ មានការព្រួយបារម្ភអំពីឥទ្ធិពលនៃទឹកប្រៃពីសមុទ្រមកលើប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីទឹកសាបផងដែរ។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានគិតគូរដោយចាត់វិធានការចាំបាច់ដើម្បីកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ទាំងនេះនិងធានានូវនិរន្តរភាពនៃគម្រោង។

គម្រោងនេះក៏បានបង្ហាញពីឱកាសសំខាន់ៗសម្រាប់ប្រទេសជិតខាង ជាពិសេសគឺវៀតណាម។ ព្រែកជីកនេះនឹងផ្តល់ផ្លូវទឹកផ្ទាល់និងលឿនជាងមុនសម្រាប់កប៉ាល់ទៅកាន់ទីក្រុងហូជីមិញរបស់វៀតណាមនិងកំពង់ផែផ្សេងទៀតនៅភាគខាងត្បូង។ វានឹងបង្កើនពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ កាត់បន្ថយថ្លៃដឹកជញ្ជូន និងបង្កើនទំនាក់ទំនងការទូត។ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមគួរមានចំណាប់អារម្មណ៍ចំពោះគម្រោងនេះហើយត្រូវតែសន្យាថានឹងគាំទ្រវាតាមមធ្យោបាយដែលអាចធ្វើទៅបាន។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ជាមួយនឹងឱកាសកើតឡើង ហានិភ័យដែលកើតចេញពីគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោនេះ មិនមានអ្វីគួរអោយកត់សម្គាល់ទេ។ តែហានិភ័យចម្បងគឺការចំណាយខ្ពស់នៃគម្រោងដែលត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថាមានប្រហែល ១.៧ ពាន់លានដុល្លារ។ ខណៈពេលដែលវាជាការវិនិយោគដ៏សំខាន់ អត្ថប្រយោជន៍នៃគម្រោងនេះត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងមានគុណប្រយោជន៍ធំលើសជាងការចំណាយក្នុងរយៈពេលយូរ។ រដ្ឋាភិបាលត្រូវធានាថា ការសិក្សាត្រឹមត្រូវមួយត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការបាក់ដី និងទឹកជំនន់។

នៅពេលដែលគម្រោងនេះដំណើរការទៅមុខ អត្ថប្រយោជន៍នៃព្រែកជីកហ្វូណនតេជោឃើញកាន់តែច្បាស់។ កប៉ាល់ដែលពីមុនត្រូវធ្វើដំណើរឆ្ងាយជុំវិញដីសណ្ដទន្លេមេគង្គ ឥឡូវនេះមានផ្លូវផ្ទាល់ដែលនាំឱ្យកាត់បន្ថយពេលវេលាធ្វើដំណើរយ៉ាងច្រើន។ នេះបានជះឥទ្ធិពលជាវិជ្ជមានទៅលើថ្លៃដឹកជញ្ជូន ហើយឈ្មួញមកពីជុំវិញពិភពលោកនឹងចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់ព្រែកជីកនេះដោយធ្វើឱ្យវាក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្ម។

ប៉ុន្តែវាមិនមែនគ្រាន់តែជាសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចដែលមើលឃើញការជំរុញនោះទេ។ ការសាងសង់ព្រែកជីកនេះក៏មានផលវិជ្ជមានដល់តំបន់ជុំវិញដែរ។ ពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍ដែលពីមុនមានលទ្ធភាពប្រើប្រាស់ទំនិញនិងសេវាកម្មមានកម្រិត តែក្រោយពីព្រែកជីកកសាងរួចរាល់នឹងមានការតភ្ជាប់កាន់តែប្រសើរដែលនាំទៅដល់ការកែលម្អកម្រិតជីវភាពរបស់ពួកគេជាមិនខាន៕

ចាប់តាំងពីបានចុះហត្ថលេខាលើភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយក្នុងតំបន់ (RCEP) និងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន (CCFTA) កម្ពុជាទទួលបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនិងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនេះដែលបានចូលជាធរមាននៅដើមឆ្នាំ ២០២២ គឺបានជួយជំរុញវិស័យពាណិជ្ជកម្ម ការវិនិយោគ និងការស្តារសេដ្ឋកិច្ចទាំងមូលរបស់កម្ពុជាក្រោយការរាតត្បាតនៃ ជំងឺកូវីដ-១៩។

កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនេះបានជួយឱ្យប្រទេសកម្ពុជាឈានជើងចូលទៅកាន់ទីផ្សារនៃបណ្តាប្រទេសជាដៃគូដោយភាពងាយស្រួល និងកាត់បន្ថយពន្ធអាករ ដែលធ្វើឱ្យមានការកើនឡើងនៃសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសសមាជិកដទៃទៀតនៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកចំនួន១៥ ដោយបានបើកឱកាសថ្មីសម្រាប់អាជីវកម្ម កម្ពុជាមានទីផ្សារកាន់តែទូលំទូលាយ។ ជាងនេះទៀត កិច្ចព្រមព្រៀង CCFTA ក៏បានពង្រឹងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី និងការវិនិយោគរវាងកម្ពុជា និងចិន ដោយជំរុញឱ្យធុរកិច្ចចិនវិនិយោគលើវិស័យផ្សេងៗក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ជាលទ្ធផល កម្ពុជាទទួលបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍន៍ តាមរយៈការកើនឡើងនៃការនាំចេញទំនិញក្នុងស្រុកទៅកាន់ទីផ្សារនៃសមាជិក RCEP ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចជាមួយប្រទេសជាដៃគូ។

យោងតាមរបាយការណ៍ពីធនាគារពិភពលោក និង IMF បានឱ្យដឹងថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាបានកើនឡើង ៣.០% ក្នុងឆ្នាំ ២០២១ និង ៥.២% នៅឆ្នាំ ២០២២ ហើយ ៥.៥% ក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ ដែលជាការស្ទុះងើបឡើងវិញ បន្ទាប់ពីបានធ្លាក់ចុះ ៣.១% ក្នុងឆ្នាំ ២០២០ ដោយសារជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩។ ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ នេះត្រូវបានព្យាករណ៍ថាសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានឹងមានកំណើនដល់ ៥.៨%។ ការងើបឡើងវិញនេះត្រូវបានជំរុញជា ចម្បងដោយការងើបឡើងវិញនៃវិស័យសេវាកម្ម និងវិស័យនាំចេញទំនិញដែលគាំទ្រដោយអត្ថប្រយោជន៍ ពាណិជ្ជកម្មពីកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP និង CCFTA។

កិច្ច​ព្រម​ព្រៀងទាំងនេះ​បានជួយ​ឱ្យការ​នាំ​ចេញ​របស់​កម្ពុជា​មានការមមាញឹក។ ជាឧទាហរណ៍ ការនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេស RCEP បានកើនឡើង ១៦.២% ក្នុងរយៈពេល ៤ ខែដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២៤ ដែលមានចំនួនទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៣.៣៦ ពាន់លានដុល្លារ។ CCFTA ក៏បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ផងដែរ ក្នុងការបង្កើនការនាំចេញកសិផលរបស់កម្ពុជា ជាពិសេសផ្លែឈើស្រស់ទៅកាន់ប្រទេសចិន។

ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) ក៏បានទទួលផលជាវិជ្ជមានផងដែរ។ CCFTA និង RCEP បានបង្កើតបរិយាកាសអំណោយផលបន្ថែមទៀតសម្រាប់អ្នកវិនិយោគបរទេស ជាពិសេសនៅក្នុងឧស្សាហកម្មផលិត និងកែច្នៃកសិផល។ លំហូរ​នៃ​ការ​វិនិយោគ​លើវិស័យនេះ​មាន​សារៈ​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​ការ​ស្ទុះ​ងើប​សេដ្ឋកិច្ច និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​វិស័យ​ថ្មី​លើស​ពី​ឧស្សាហកម្ម​កាត់ដេរ​ប្រពៃណីដែលកម្ពុជាមានកន្លងមក។

ជារួមក្នុងលក្ខណៈម៉ាក្រូកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មទាំងនេះមិនត្រឹមតែបានជួយកម្ពុជាឱ្យងើបឡើងវិញពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដែលបណ្តាលមកពីជំងឺរាតត្បាតប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានដាក់មូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយនិរន្តរភាពក្នុងលក្ខណះម៉ាក្រូរយៈពេលវែង តាមរយៈការធ្វើពិពិធកម្មការនាំចេញ ការទាក់ទាញការវិនិយោគពីបរទេស និងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចជាមួយប្រទេសដៃគូ៕

រក្សាសិទ្ធិគ្រប់បែបយ៉ាងដោយ អាម៉ាហ្សាឌៀ អេឌូសិន ឆ្នាំ២០២៤  គោលការណ៍ឯកជនភាព